Obecność pierwiastków promieniotwórczych w środowisku naturalnym i ich oddziaływanie na organizmy żywe od zawsze budzi spore zainteresowanie naukowców i nie tylko. Wspólnie z Instytutem Fizyki Jądrowej PAN postanowiliśmy podsycić Wasze zainteresowanie tym fascynującym zagadnieniem. 7 listopada, ramach tegorocznych obchodów Europejskiego Dnia Radonu w Generatorze Nauki GEN odbędzie się sesja popularno-naukowa. Nie zabraknie ciekawych pokazów oraz wykładu prof. dr hab. Krzysztofa Kozaka, który opowie o dobroczynnym zastosowaniu atomu w medycynie. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny.
Europejski Dzień Radonu obchodzony jest od 2015 r. Powstał z inicjatywy Europejskiego Stowarzyszenia Radonowego (European Radon Association – ERA) i jest ściśle związany z rocznicą urodzin Marii Skłodowskiej-Curie, która wniosła znaczący wkład w badania naturalnej promieniotwórczości. W tym roku, wspólnie z Instytutem Fizyki Jądrowej Pan w Krakowie włączyliśmy się w obchody Europejskiego Dnia Radonu. Na wszystkich miłośników nauki czekać będzie sporo naukowych atrakcji.
Zaczniemy od pokazów mierników i metod pomiarowych stężeń radonu w budynkach, w powietrzu gruntowym i w wodzie. Pracownicy Laboratorium Ekspertyz Radiometrycznych IFJ PAN: dr Jadwiga Mazur, dr Dominik Grządziel, mgr Jakub Lukas i prof. dr hab. Krzysztof Kozak rozprawią się z mitami o radonie – niepożądanym promieniotwórczym gościu w naszych domach.
RADON (Rn-222) to bezwonny i bezbarwny naturalny gaz promieniotwórczy (izotop z szeregu uranowego, produkt rozpadu radu), stale obecny w środowisku. Największe jego stężenie stwierdza się w kopalniach uranu – przed wprowadzeniem skutecznych metod ochrony wiązało się to z bardzo częstym występowaniem nowotworów płuc u górników. Duże stężenia radonu występują również często w budynkach. Źródłem tego gazu jest podłoże pod budynkiem, zastosowane materiały budowlane oraz w niewielkim stopniu woda i gaz ziemny.
Dzięki naukowcom IFJ PAN dowiecie się:
- Skąd pochodzi radon i jak wnika do budynków i mieszkań?
- Czy radon jest niebezpieczny i jak wpływa na nasz organizm?
- Jak mierzy się stężenia radonu w budynkach, w gruncie i w wodzie?
- Jak się chronić przed wysokimi stężeniami radonu w budynkach?
Pokazy, które odbędą się w godz. 9.40 – 10.40 i 10.40 – 11.40 adresowane są do uczniów szkół podstawowych (VII i VIII kl.) i uczniów szkół ponadpodstawowych. Zapisy prowadzimy pod numerem tel. 13 448 25 00. Liczba miejsc jest ograniczona.
O godz. 15.00 w sali audytoryjnej Generatora nauki GEN odbędzie się wykład prof. dr hab. Krzysztofa Kozaka pt. „Dobroczynny atom w służbie medycyny”.
W świadomości społecznej pierwsze skojarzenia ze słowem atom to skojarzenia negatywne – broń jądrowa i zastosowania militarne (Hiroszima, Nagasaki) oraz awarie obiektów jądrowych (Czarnobyl, Fukushima). Dużo mniej powszechna jest wiedza na temat wykorzystania promieniowania z wnętrza jąder atomowych w celach dobroczynnych dla ludzi, głównie dla ratowania zdrowia i życia. To właśnie, czyli zarys historii zastosowań „atomu w medycynie” będzie treścią wykładu. Warto dodać, że jest on ściśle związany z obchodami Międzynarodowego Dnia Fizyki Medycznej.
W trakcie prezentacji omówione zostaną kolejne etapy rozwoju wykorzystania promieniowania jonizującego i izotopów w medycynie: od pierwszych zastosowań i doskonalenia technik RTG, poprzez znaczniki radioizotopowe i brachyterapię aż do tomografii komputerowej (CT, ECT, SPECT, PET). Przedstawione zostaną także zagadnienia rozwoju teleterapii (m.in. GammaKnife® i CyberKnife®) oraz protonoterapii na przykładzie Centrum Cyklotronowego Bronowice IFJ PAN. Przedstawiona zostanie także rola pracującego w Polsce reaktora badawczego „MARIA” (NCBJ) w produkcji izotopów medycznych: molibdenu99Mo i jodu131I. Zakończenie wystąpienia to subiektywne zestawienie dziesięciu odkryć w medycynie, które zmieniły dzieje ludzkości.
Wstęp na pokazy i wykład jest bezpłatny!
md